چشم‌انداز آینده بازار مسکن، به‌ویژه در زمینه قیمت و رفتار معامله‌گران، تحت تأثیر یک مجموعه از ریسک‌ها و عوامل قرار دارد. این ریسک‌ها، ابتدا از نوع «غیراقتصادی» و سپس «اقتصادی» هستند و با توجه به وضعیت منابع اعتباری و شرایط مالی خانوارها، احتمال بهبود قابل توجهی در قدرت خرید مردم در آینده نزدیک وجود ندارد. برای تحلیل دقیق این چشم‌انداز، شناسایی عوامل تأثیرگذار بر تغییرات قیمت و رفتار خریداران و فروشندگان ضروری است.
در حال حاضر، بازار مسکن تحت تأثیر دو ریسک غیراقتصادی عمده، شامل «ریسک ترامپ 2» و «تنش در منطقه»، و سه ریسک اقتصادی مهم قرار دارد. ریسک «ترامپ 2» به مسائل سیاسی مرتبط با برجام و فعالیت‌های هسته‌ای و سایر تحولات جهانی اشاره دارد، در حالی که «تنش در منطقه»، به‌ویژه پس از جنگ غزه و اقدامات نظامی در منطقه، یکی دیگر از عواملی است که بر بازار مسکن اثر می‌گذارد. در کنار این‌ها، تغییرات اقتصادی نظیر کسری بودجه، رشد نقدینگی و نوسانات درآمد نفت نیز تأثیر زیادی بر قیمت و معاملات بازار مسکن دارند.
بر اساس روندهای تاریخی، بازار مسکن در سال‌های اخیر دوره‌هایی از تغییرات شدید قیمت و رکود را تجربه کرده است. در پنج ماهه اول امسال، به‌طور متوسط قیمت مسکن در تهران کاهش یافته و معاملات کاهشی بوده است. این تغییرات نشان‌دهنده کاهش سرعت رشد قیمت‌ها و کاهش تقاضای سرمایه‌ای برای خرید مسکن است.
برای پیش‌بینی آینده بازار مسکن، چهار سناریو قابل تصور است:
- حل تنش‌های سیاسی و کاهش ریسک‌های غیراقتصادی: در این حالت، مشابه سال‌های 94 و 95، می‌توان انتظار داشت که بازار مسکن به آرامش و ثبات برسد، با کاهش تورم مسکن و تثبیت قیمت‌ها.
- شبیه‌سازی وضعیت سال‌های 97 تا 99: در این دوره، با افزایش ریسک‌های سیاسی، قیمت‌ها دچار جهش می‌شوند و بازار مسکن وارد دوره‌ای از رکود تورمی خواهد شد. این سناریو با افزایش شدید قیمت‌ها و تقاضای سرمایه‌ای همراه است.
- وضعیت برزخی: مانند سال‌های 1401 و 1402، در این سناریو بازار به‌طور موقت در شرایط عدم اطمینان قرار دارد که تأثیرات آن بر قیمت‌ها و معاملات متناقض خواهد بود، با نوسانات در تورم مسکن و تقاضای سرمایه‌ای.
- ادامه تنش‌ها در منطقه: در صورتی که تنش‌های منطقه‌ای ادامه یابد، ممکن است بازار مسکن از نوسانات ارز و دیگر عوامل اقتصادی جدا شود و در این صورت، دوره «گذار از جهش» که در نیمه اول امسال مشاهده شد، تداوم یابد.
- در نهایت، با توجه به پیچیدگی‌های اقتصادی و غیراقتصادی، به نظر می‌رسد که وضعیت بازار مسکن در ماه‌های آینده تحت تأثیر این ریسک‌ها قرار خواهد داشت و نوسانات قیمت‌ها و تغییرات رفتار معامله‌گران ممکن است با توجه به شرایط جهانی و داخلی متفاوت باشد